Tekst: © Tomasz Wolnik
Fotografie: © Konrad Rogoziński
PL / ENG
Wierzę w wieże
I believe in towers
Góry, a zwłaszcza nasze Beskidy, kocham. Od kilku…kilkunastu lat plątam się po ich pięknych szlakach. Dzisiaj chciałbym poruszyć temat niezwykle interesujący jakim jest budowa i funkcjonowanie wież widokowych w kontekście wzbogacenia oferty turystycznej Beskidu Sądeckiego.
W ostatnich latach obserwujemy coraz więcej takich inwestycji. Niewątpliwie ma to swoje plusy, ale też minusy. To pewnego rodzaju bilans zysków i strat związanych z taką inwestycją. Zastanówmy się, jak to jest naprawdę z tymi wieżami widokowymi, co możemy zyskać, a co stracić. Jak zaplanować taką inwestycję by zminimalizować zagrożenia?
Wieża widokowa może znacząco przyczynić się do uatrakcyjnienia zalesionego szczytu.
Pozwala na dalekie obserwacje, odkrywa przed turystą spektakularne widoki. O ile dla wytrawnego piechura nie jest niezbędną atrakcją turystyczną, o tyle dla adepta, który zaczyna swoją górską przygodę, może okazać się magnesem oraz pewną gwarancją udanej wycieczki. Bo, aby turysta odkrywał przyrodę, poznawał zasady górskich wędrówek, aby mógł realizować swoje pasje i czerpać satysfakcję z tego, co robi, musi mieć stworzone ku temu możliwości.
Turystyka jest niejako zespołem naczyń połączonych. Budowa wieży widokowej może stanowić preludium do budowania turystycznej marki. Takie działania przekładają się na zwiększenie ruchu turystycznego. To z kolei wymaga kolejnych inwestycji w bazę noclegową, gastronomiczną, sklepy, parkingi oraz pozostałe elementy paraturystyczne. Przy odpowiednim zaplanowaniu, zyskują nie tylko turyści ale też lokalni przedsiębiorcy. Oferta turystyczna staje się coraz bardziej kompletna i atrakcyjna.
I love mountains and the Beskids in particular. For a few…a dozen of years I have been wandering along their trails. Today I would like to touch upon an incredibly interesting topic for me, namely, the construction and functioning of panoramic towers as a way of enriching a touristic offer of the Beskid Sądecki
In the recent years, we have been witnessing more and more such investments. Undoubtedly, they have either benefits or drawbacks. Let us consider their profits and losses. How to plan such an investment to minimize possible dangers.
A panoramic tower can significantly contribute to the attractiveness of a covered with forest mountain top. It allows distant observation and enables a tourist to admire spectacular views. As far as an experienced hiker is concerned, such a tower does not constitute an essential tourist attraction. However, for a person who is at the beginning of their mountain adventure, it may turn out to be a magnet and a promise of a rewarding trip. For a tourist to discover nature, get to know the rules of hiking trips, pursue passions and take joy in what he or she does, they need to have an opportunity to do so.
A tourist is a set of combined vessels. A construction of a panoramic tower may trigger the creation of a touristic brand. As a consequence, it would require further investments in accomodation, restaurants, shops, car parks and other paratouristic elements. Both tourists and local entrepreneurs will benefit from a proper plan as tourist offer would be more complete and attractive.
Oczywiście budowa wieży pociąga też za sobą negatywne konsekwencje, których musimy być świadomi, by przeciwdziałać im zawczasu. Mam tutaj na myśli dbanie o funkcjonalność wieży, regularne konserwacje dające bezpieczeństwo turystom oraz wydłużające żywotność takiej budowli. Szlaki powinny być skrupulatnie oznakowane. Ważne jest ustawienie koszy na śmieci, a przede wszystkim dbanie o to, by były puste. Ustawienie tablic informacyjnych, które zawierać będą podstawowe informacje, nie tylko o miejscu, w którym się znajdujemy, ale także o bezpiecznym zachowaniu w górach, zasadach panujących na szlakach, oraz jak radzić sobie w sytuacjach zagrożenia.
Istotne jest, by taka inwestycja była zabezpieczona również przez stworzenie miejsc parkingowych, które z jednej strony mogą stanowić pewien dochód, z drugiej jednak uchronią okoliczne drogi dojazdowe oraz łąki przed pozostawieniem samochodu gdzie popadnie.
Z doświadczenia wiem, że wycieczki w góry mogą dostarczyć wiele satysfakcji pod warunkiem, że będą przemyślane. Wychodząc w góry, należy liczyć się z tym, że zdobywanie szczytu za wszelką cenę mija się z celem, i może być zwyczajnie niebezpieczne. Dlatego w kontekście budowy wieży widokowej należy zadbać o sferę edukacyjną.
Obserwuję jak turystyka nieustannie ewoluuje, turysta staje się coraz bardziej świadomym użytkownikiem infrastruktury szukającym nieustannie czegoś nowego. Według mnie Tatry nie są już postrzegane jako jedyna destynacja górskich wędrówek w Polsce. Z roku na rok można zaobserwować, że popularność górskich wędrówek wzrasta. Dlatego powinniśmy już teraz dokładnie zaplanować turystyczną ofertę dla naszego regionu, który jest jeszcze stosunkowo mało popularny w turystyce masowej. Obserwując zachowania turystów (również te negatywne), należy dokładnie przemyśleć jakie kroki poczynić, aby oferta turystyczna była pełna, a przede wszystkim maksymalnie bezpieczna dla otaczającego nas środowiska. Wieże widokowe mogą okazać się świetną alternatywą do modelowania ruchu turystycznego i uatrakcyjniania zalesionych szlaków i szczytów w Beskidzie Sądeckim.
Obviously, the construction of a panoramic tower brings also drawbacks which we should bear in mind so as to act against them in advance. What I mean is its functionality, regular maintenance which would ensure safety and prolong its life span. Routes ought to be meticulously signposted. It is also essential to place rubbish bins along them but, first and foremost, they should be emptied regularly. Furthermore, information boards which contain basic information not only about a given place, but also about proper behaviour in the mountains, the rules which we should abide by while on the route, basic tourist equipment and, last but not least, steps which should be taken in the case of a dangerous situation.
Moreover, it is vital to provide such a place with parking spaces. On one hand, such a solution can generate revenue. On the other hand, it will protect access roads and meadows from devastation as people would not leave their cars wherever they want.
From my experience, hiking in the mountains can give us a lot of satisfaction as long as trips are well-thought. Setting off, we should bear in mind that reaching the top at all costs is pointless and may be simply dangerous. That is why, the construction of a panoramic tower should be directly linked to an educational aspect.
Tourism is constantly evolving, a tourist is becoming more and more aware and is looking for something new at every step. The Tatra Mountains have ceased to be the only destination as far as mountain hiking, which is becoming more and more popular, is concerned. Consequently, the touristic offer for our region should be carefully planned so that it is comprehensive, attractive and safe either for tourists or the environment. Panoramic towers may turn out to be a great tool to shape tourist traffic and make covered in forest tops more appealing.
Fakty i liczby
Facts and Numbers
- Obecnie w Beskidzie Sądeckim znajdują się trzy niekomercyjne wieże widokowe:
- Radziejowa (1262 m n.p.m.)
- Eliaszówka (1023 m n.p.m.)
- Koziarz (942 m n.p.m.)
- Dostępne dla turystów są Koziarz i Eliaszówka. Wieża na Radziejowej, niegdyś panoramiczna wizytówka Beskidu Sądeckiego, w 2016 r. została zamknięta ze względu na zły stan techniczny. Na szczęście zostały już podjęte działania na rzecz odbudowy przez Lasy Państwowe.
- Najlepszym miejscem na piknik (lub nawet biwak!) jest Eliaszówka. Tam, oprócz samej 20-metrowej wieży, znajduje się miejsce na ognisko oraz wiata turystyczna chroniącą przed deszczem.
- Wieża na Koziarzu powstała w ramach dużego programu uatrakcyjnienia oferty turystycznej gminy Ochotnica i Tylmanowa. Prócz niej, bliźniacze wieże stanęły w Gorcach (na szczytach Magurki, Gorca i Lubania).
- Platforma widokowa w Woli Kroguleckiej znana z futurystycznego kształtu, nazywana lokalnie „ślimakiem”.
- W lecie 2019 roku oddana do użytku zostanie komercyjna wieża widokowa prywatnego inwestora. Oprócz 49-metrowej wieży dużą atrakcją będzie ponad kilometrowa kładka wśród koron drzew i zaprojektowana na niej ścieżka edukacyjna. Zlokalizowana jest na stacji narciarskiej Słotwiny Arena w Krynicy-Zdroju. Poświęcamy jej kolejne strony magazynu.
- W Gminach turystycznych (m.in. w Muszynie, gdzie jest również kamienna wieża widokowa na Ogrodach Zmysłów) toczy się dyskusja o potrzebie budowy nowych obiektów do obserwacji. Istnieje szansa na realizację nowych wież widokowych w przyszłości na terenie Beskidu Sądeckiego.
- Currently, there are three, non-commercial panoramic towers in the Beskid Sądecki:
- Radziejowa (1262 m)
- Eliaszówka (1023 m)
- Koziarz (942 m)
- Koziarz and Eliaszówka are available to tourists. The tower on Radziejowa, which used to be a panoramic landmark of the Beskid Sądecki, was closed in 2016 due to a poor technical condition. Fortunately, State Forests have taken steps to reconstruct it.
- The best place for a picnic (or a camping!) is Eliaszówka. There, apart from a 20-meter tower, is a place for a campfire and a weather shelter which protects from rain.
- The panoramic tower on Kosiarz was constructed as a part of a large programme which was to make Ochotnica and Tylmanowa municipality touristically more appealing. Apart from it, two twin towers were built in the Gorce Mountains (on Magurka, Gorc and Lubań).
- The panoramic platform in Wola Krogulecka well-known for its futuristic shape is locally called ‘a snail’.
- In the summer 2019 the next panoramic tower (a commercial one which is a property of a private investor) will be open to the public. Apart from a 49-meter tower, over a one-kilometer footpath in the treetops and an educational path which goes along it will constitute a great tourist attraction. The tower and the path are located at Słotwiny Arena Ski Station in Krynica-Zdrój. The next pages will be devoted to it.
- Tourist municipalities (among others Muszyna where you can find a stone panoramic tower in the Gardens of Senses) discuss the necessity of the construction of such observation spots. There is a chance that new panoramic towers will be erected in the Beskid Sądecki in the future.
Szlaki do wież widokowych
Trails leading to panoramic towers
Wieża widokowa na Radziejowej (obecnie nieczynna)
The panoramic tower on Radziejowa (currently out of use)
Na szczyt możemy dojść szlakiem żółtym z Piwnicznej-Zdroju, który na górze Niemcowa łączy się z szlakiem czerwonym, i tym właśnie szlakiem będziemy kontynuować naszą wędrówkę. Skręcamy na zachód mijając szczyt Wielkiego Rogacza. Tutaj szlak staje się bardziej stromy. Po około 30 minutach meldujemy się na szczycie Radziejowej.
Kolejny proponowany szlak na Radziejową ma kolor niebieski. Wejść na niego możemy z przysiółka Obidza powyżej Suchej Doliny. Prowadzi na Wielki Rogacz gdzie łączy się z szlakiem czerwonym. Dalsza część wędrówki odbywa się tak samo jak w propozycji pierwszej.
From Piwniczna-Zdrój. Firstly, go along the yellow trail to Niemcowa Mountain and there change the trail into the red one. Turn west passing by Wielki Rogacz – here the route becomes steeper. After approximately 30 minutes, you will get to Radziejowa.
From Obidza, above Sucha Dolina. Follow the blue trail to Wielki Rogacz. At the top, change the blue trail into the red one. The latter part of the hike is the same as in the previous suggestion.
Wieża widokowa na Eliaszówce
The panoramic tower on Eliaszówka
Eliaszówka jest szczytem granicznym. Dojść do niego można szlakiem zielonym, którego początek odnajdziemy w przysiółku Obidza na Przełęczy Gromadzkiej. Szlak ten prowadzi przez szczyt Eliaszówki, wzdłuż granicy polsko-słowackiej, aż do centrum Piwnicznej. Dlatego też wycieczka może odbywać się również w przeciwnym kierunku.
Eliaszówka is a cross-border mountain. You can get there from Obidza on Gromadzka pass along the green trail – it leads past Eliaszówka, along Polish and Slovak border to the center of Piwniczna-Zdrój. You can change direction of a trip and set out in Piwniczna.
Platforma widokowa na Woli Kroguleckiej
The panoramic platform on Wola Krogulecka
Do platformy możemy dojść szlakiem niebieskim, którego początek odnajdziemy w miejscowości Barcice. Możliwy jest również dojazd samochodem. Do niewielkiego parkingu przy samym punkcie widokowym możemy dojechać w dni robocze. Natomiast w weekendy samochód należy pozostawić na większym parkingu, oddalonym od platformy o około 300 metrów.
We can get there along the blue trail whose beginning is in Barcice. It is also possible to access the place by car. On working days, we can leave our car at a small car park at the place. At the weekend, we have to leave our vehicle at a bigger car park 300 meters from the platform.
